ရိုက္ႏွက္လို႔၊ ၿခိမ္းေျခာက္လို႔၊ ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္လို႔ ေပးရတဲ့ေျဖာင့္ခ်က္ေတြဟာ တရားမဝင္ဘူး။ျဖာင့္ခ်က္ရယူတဲ့တရားသူႀကီးအေနနဲ႔ လည္းမိမိထံေျဖာင့္ခ်က္ေပးဖို႔ေရာက္လာတဲ့ တရားခံတစ္ေယာက္ကိုေျဖာင့္ခ်က္ေပးဖို႔ ရိုုက္ႏွက္၊ ၿခိမ္းေျခာက္၊ ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္ထားတယ္လို႔ သံသယရွိရင္ေျဖာင့္ခ်က္ မယူပဲတရားခံကိုျပန္လႊတ္ရမယ္။ တရားခံတစ္ေယာက္ဟာ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးဖို႔တရားသူႀကီးေရွ႕ေရာက္ၿပီးေနာက္ အဲဒိတရားခံ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးသည္ျဖစ္ေစ၊ မေပးသည္ျဖစ္ေစ၊ တရားခံကို ရဲစခန္းမွာဆက္ၿပီးခ်ဳပ္မထားရဘူး ေထာင္မွာပဲခ်ဳပ္ထားရမယ္ဆိုၿပီး ဥပေဒမွာ ျပဌာန္းထားတာေတြရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ဒီျပဌားခ်က္ေတြကို က်င့္သံုးမႈအပိုင္းက ေလွ်ာ့ရဲရဲရယ္ပါ ............
အမႈတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ... ရဲကသိပ္ရွည္ရွည္ေဝးေဝးစံုစမ္းမေနဘူး မသကၤာတဲ့လူတစ္ေယာက္ကို ဖမ္း ...... အခ်ဳပ္ထဲသြင္း၊ ..... ႏွိပ္စက္ေတာ့တာပဲ။ ........ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ႏွိပ္စက္ၿပီး တရားရံုးမွာ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးခိုင္းတယ္။ တရားသူႀကီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေျဖာင့္ခ်က္တရားခံ ေရာက္လာၿပီဆိုရင္ ရိုက္ႏွက္တာ၊ ၿခိမ္းေျခာက္တာ၊ ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္ထားတာရွိ၊ မရွိ သိပ္ရွည္ရွည္ေဝးေဝး စံုစမ္းေမးျမန္းမေနဘူး။ တရားခံက သူ႔ဆႏၵနဲ႔သူ ေျဖာင့္ခ်က္ေပး၊ မေပးဆိုတာကို ထင္ရွားေစတဲ့မေမးမေနရေမးခြန္းေတြေလာက္ကိုပဲ ဝတ္ေက်တန္းေက်ဘုန္းႀကီးစာအံသလို တတြတ္တြတ္ရြက္ေမးၿပီး ေျဖာင့္ခ်က္ယူလိုက္ၾကတယ္။ ......... ေနာက္ေတာ့ တရားခံကို တရားစြဲတယ္။ တရားရံုးမွာ တရားခံက သူအျပစ္မရွိေၾကာင္း အေထာက္အထားေတြဘယ္ေလာက္ပဲတင္ျပတင္ျပ သူေပးထားတဲ့ ေျဖာင့္ခ်က္ကိုမူတည္ၿပီး အမႈစစ္တရားသူႀကီးေတြက အျပစ္ရွိေၾကာင္းဆံုးျဖတ္ၾကတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလက္ရွိတည္ျမဲေနတဲ့ ဥပေဒေတြ၊ စီရင္ထံုးေတြကလည္း အျခားဘာအေထာက္အထားမွ မရွိရင္ေတာင္ တရားခံတစ္ေယာက္ကို သူေပးထားတဲ့ ေျဖာင့္ခ်က္တစ္ခုထဲကို အေထာက္အထားျပဳၿပီး ျပစ္မႈထင္ရွားစီရင္ရမယ္လို႔ ဆိုထားတာကိုး ။ ......တကယ္တန္းဆိုၾကစမ္းဆိုရင္ ေျဖာင့္ခ်က္ကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထံုးဥပေဒပုဒ္မ ၁၆၄၊ နဲ႔ ပုဒ္မ ၃၆၄ တို႔မွာ ျပဌာန္းထားတဲ့အတိုင္းစနစ္တက်ရယူရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးမဲ့တရားခံ တစ္ေယာက္ တရားရံုးေရွ႕ေရာက္လာရင္ တရားသူႀကီးက -
ပထမဦးစြာ ရဲေတြကို တရားခံမျမင္ႏိုင္မၾကားႏိုင္တဲ့ေနရာေတြမွာ သြားေနခိုင္းရပါမယ္။ အဲဒိေနာက္ -
(၁) တရားခံကို သက္ေသႏွစ္ဦးေရွ႕မွာ အဝတ္အစားေတြခၽြတ္သင့္တဲ့အတိုင္းအတာအထိ ခၽြတ္ၿပီး တရားခံကိုယ္ေပၚမွာ ဒါဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးရပါတယ္။ ရွိရင္ ဘာ့ေၾကာင့္ရတဲ့ ဒဏ္ရာလဲဆိုတာ တရားခံကို စစ္ေမးရပါတယ္။ တရားခံက ေျဖာင့္ခ်က္ေပးဖို႔ႏွိပ္စက္ထားတဲ့ ဒဏ္ရာျဖစ္ေၾကာင္းေျပာရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ တရားခံကတျခားေၾကာင့္ရတဲ့ဒဏ္ရာလို႔ေျပာေသာ္လည္း တရားသူႀကီးက ႏွိပ္စက္တဲ့ဒဏ္ရာလို႔ယံုၾကည္ရရင္ ေျဖာင့္ခ်က္ယူေပးလို႔မရပါဘူး
(၂) ဒဏ္ရာမရွိရင္ ဘာ့ေၾကာင့္ေျဖာင့္ခ်က္လာေပးရလဲဆိုတာကို ေမးျမန္းရပါမယ္။ ရဲကရိုက္ႏွက္လို႔၊ ေျဖာင့္ခ်က္မေပးရင္ ႏွိပ္စက္မယ္လို႔ၿခိမ္းေခ်ာက္လို႔ ၊ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးရင္ အျပစ္သက္သာရာရမယ္လို႔ ေသြးေဆာင္လို႔ ေပးရပါတယ္ဆိုရင္ ေျဖာင့္ခ်က္ကိုယူလို႔မရပါဘူး။ သူ႔ဆႏၵနဲ႔သူ ေပးခ်င္လို႔ေပးတဲ့ေျဖာင့္ခ်က္ကိုပဲ တရားသူႀကီးက ေျဖာင့္ခ်က္ယူရပါမယ္။
(၃) အဲဒိေနာက္ ေျဖာင့္ခ်က္ကိုမေပးခ်င္လဲမေပးပဲေနႏိုင္ေၾကာင္း ေျဖာင့္ခ်က္ေပးဖို႔ ဘယ္သူ႔မွာမွတာဝန္မရွိတဲ့ အေၾကာင္း၊ အခုေျဖာင့္ခ်က္မေပးပဲျပန္သြားရင္လည္း ရဲ့ကတရားခံကို မႏွိပ္စက္ႏိုင္ေအာင္ ရဲစခန္းမွာတရားခံကို ဆက္မခ်ဳပ္ေစပဲ ေထာင္အခ်ဳပ္မွာပဲထားမွာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ အကယ္၍ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးမယ္ဆိုရင္ တရားခံေပးထားတဲ့ေျဖာင့္ခ်က္တစ္ခုထဲနဲ႔တင္ တရားခံကိုအျပစ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ေသေသခ်ာခ်ာရွင္းျပရပါမယ္။ ရွင္းျပလို႔ တရားခံေျဖာင့္ခ်က္မေပးေတာ့ဘူး ဆိုရင္ ေျဖာင့္ခ်က္မယူရပါဘူး။
(၄) အထက္မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့အတိုင္း အစီအစဥ္တက်လုပ္လာၿပီးေတာ့မွ တရားခံက ေျဖာင့့္ခ်က္ေပးမယ္လို႔ ဆက္ေျပာရင္လည္း တရားခံကို ေျဖာင့္ခ်က္ခ်က္ခ်င္းယူလို႔မရေသးပါဘူး။ သူေျဖာင့္ခ်က္တကယ္ေပးမယ္မေပးဘူးဆိုတာ စဥ္းစားခ်ိန္ (၁) နာရီေလာက္ေပးရပါတယ္။ သူ႔ကိုစဥ္းစားဖို႔ေပးထားတဲ့ေနရာနဲ႔ အဲဒိေနရကျမင္သာတဲ့ေနရာေတြမွာရဲေတြမရွိေစရပါဘူး။
(၅) အထက္ပါ အခ်က္ (၄) ခ်က္အတိုင္း ေသေသခ်ာခ်ာေဆာင္ရြက္ၿပီးမွ တရားခံကို ေျဖာင့္ခ်က္ေပးလိုျခင္းရွိ၊ မရွိ တရားသူႀကီးက ထပ္ေမးရပါမယ္ တရားခံကေျဖာင့္ခ်က္ေပးလိုတယ္ဆိုမွ သက္ေသႏွစ္ဦးေရွ႕မွာ ေျဖာင့္ခ်က္ကို ရယူရမွာျဖစ္ပါတယ္။
(၆) ေျဖာင့္ခ်က္ယူဖုိ႔ တရားသူႀကီးေရွ႕ကိုပို႔လႊတ္ခဲ့တဲ့တရားခံကို ေျဖာင့္ခ်က္ေပးခဲ့သည္ျဖစ္ေစ၊ ေျဖာင့္ခ်က္မေပးခဲ့သည္ျဖစ္ေစ ရဲစခန္းမွာတရားခံကို ဆက္လက္မခ်ဳပ္ေစရပါဘူး။ တရားခံကို ေထာင္အခ်ဳပ္မွာသာ ခ်ဳပ္ထားဖို႔ တရားသူႀကီးက ရဲကိုညႊန္ၾကားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ့ အခ်က္(၆) ခ်က္ဟာ တရားခံတစ္ဦးကို ေျဖာင့္ခ်က္ယူေပးဖို႔ဆိုၿပီး တရားရံုးကို ရဲကတင္ပို႔လာရင္ တရားသူႀကီးက ေသေသခ်ာခ်ာေဆာင္ရြက္ရမဲ့အခ်က္ေတြပါ။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြေဆာင္ရြက္ေနတာကေတာ့ ဒီအခ်က္ (၆) ခ်က္ကို အျဖစ္ေလာက္ပဲ ဝတ္ေက်တန္းေက်ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ရဲကတရားခံတစ္ေယာက္ကို ႏွိပ္စက္ထားမွန္း သိေနပါလွ်က္နဲ႔၊ တကိုယ္လံုးဒဏ္ရာဗရပြနဲ႔ တရားခံကို ရံုးေရွ႕ပို႔ပါလွ်က္နဲ႔ ေျဖာင့္ခ်က္ယူေပးေနၾကပါတယ္။ တကယ္ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူအတြက္မေထာင္းသာလွေသာ္လည္း အျပစ္မရွိပဲ စြတ္စြဲခံရသူေတြအတြက္အလြန္ပဲနစ္နာလွပါတယ္။
ဘာ့ေၾကာင့္ဒီလိုျဖစ္ေနၾကတာလဲ ...........
ရဲေတြအေနနဲ႔ တရားခံတစ္ေယာကို ရွည္ရွည္ေဝးေဝးစံုစမ္းေထာက္လွန္းေနဖို႔ လံုေလာက္တဲ့ အခ်ိန္မရွိပါဘူး၊ ေငြေၾကးလည္းအကုန္အက်မခံႏိုင္ပါၾကပါဘူး၊ အမႈစံုစမ္းတယ္၊ သက္ေသအေထာက္အထားရွာတယ္ဆိုတာမ်ိဳးဟာ အခ်ိဳ႔အမႈေတြမွာ လြယ္လြယ္ကူကူၿပီးသြားတတ္ေပမဲ့ အခ်ိဳ႔အမႈမ်ိဳးေတြက်ေတာ့ အခ်ိန္ေပးရသလို ေငြေၾကးလည္း ေတာ္ေတာ္ကုန္က်တတ္ပါတယ္။ ............ ရွိသင့္တဲ့အေရအတြက္ထက္ ရွိေနတဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္အေရအတြက္က နည္းရတဲ့ၾကားထဲ။ လမ္ေၾကာင္းလံုၿခံဳေရး၊ ကင္းတာဝန္၊ လွည့္ကင္းစတာေတြအတြက္ အခ်ိန္ကေပးရေသး၊ မိသားစုစားဝတ္ေနေရးနဲ႔ ခြဲတန္းျပည့္မီစြာေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ခ်ဲဒိုင္၊ ႏွစ္လံုးဒိုင္၊ ေဘာလံုးဒိုင္ဆိုသူေတြဆီမွာ လိုင္းေၾကးလိုက္ေကာက္ရေသးတယ္။ အမႈလာဖြင့္တဲ့သူေတြဆီမွာ ေထာက္ခံခ်က္လာလုပ္တဲ့သူေတြဆီမွာ အႀကံအဖန္လုပ္ရေသးတယ္။ (မိသားစုစားဝတ္ေနေရးအတြက္ လစာနဲ႔ေလာက္ေအာင္သံုးႏိုင္တယ္ဆိုရင္ေတာင္ ..... ၁၀ မ်ိဳး ၁၀ ေပါင္ ၁၀ ပင္ဆိုသလိုမ်ိဳး သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး ဟန္ျပလုပ္ရပ္လုပ္ဖို႔ ေငြရွိမွျဖစ္တယ္ ၅၀ ဖိုးေလာက္တန္တဲ့ ခ်ဥ္ေပါင္ရြက္ စိုက္ခင္းေတြကို ၅၀၀၀ ဖိုးေလာက္သံုးၿပီး ျခံခတ္၊ ေဆးသုတ္၊ ဆိုင္းပုတ္ေရးရေသးတယ္။ခြဲတန္းဆိုတာမ်ိဳးကလည္း မွန္မွန္ေပးႏိုင္မွ ခြဲတန္းမွန္မွန္မေပးႏိုင္လို႔ ေခ်ာင္ထိုးခံရတဲ့သူေတြ ဒုနဲ႔ေဒး။) .... ဒီေတာ့ ဘယ္ရဲအရာရွိက အခ်ိန္ကုန္ခံၿပီးအမႈလိုက္ေတာ့မလဲ။ အမႈလိုက္ရင္းနဲ႔ အိပ္ထဲကစိုက္ထုတ္ကုန္က်ထားတဲ့ေငြ ဆိုတာမ်ိဳးကလည္း ျပန္ရရိုးထံုးစံမရွိ။ အဲဒိေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ပဲ မသကၤာတဲ့သူကို စြဲစိ၊ ႏွိပ္စက္၊ ေျဖာင့္ခ်က္ယူၿပီး တရားစြဲတင္လိုက္ၾကတာေပါ့။ ...... (ဆားပုလင္းႏွင္းေမာင္လိုမ်ိဳး အမႈကိုစိမ္ျပင္တေျပလိုက္လို႔ကေတာ့ ထမင္းငတ္သြားမဲ့ေခတ္၊ အမႈလိုက္ေတာ္တဲ့သူထက္ ခြဲတန္းမ်ားမ်ားေပးတဲ့သူေတြကရာထူးအဆင့္ဆင့္တက္သြားၿပီး ေနရာေကာင္းေတြေရာက္သြားၾကတဲ့ေခတ္)တရားသူႀကီးအေနနဲ႔ၾကည့္ရင္လည္း ....... တရားခံတစ္ေယာက္ကို ေျဖာင့္ခ်က္ယူလိုက္လို႔ သူမွာ ဘာမွနစ္နာသြားတာသိပ္မရွိဘူး။ ေျဖာင့္ခ်က္မယူမွသာ ျပႆနာရွိတတ္တာ။ တရားခံတစ္ေယာက္ကို ရိုက္ႏွက္ထားတယ္၊ ၿခိမ္းေျခာက္ထားတယ္ ဆိုတာေပၚေပါက္တဲ့အတြက္ တရားသူႀကီးက ေျဖာင့္ခ်က္မယူလိုက္ဘူး။ တရားခံကိုတရားစြဲတယ္။ သက္ေသအေထာက္အထားမခိုင္္ဘူး၊ တရားခံလြတ္သြားတယ္ .... တရားစြဲအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ ရဲဘက္က တရားသူႀကီးွဆီမွာ ေျဖာင့္ခ်က္သြားယူေပမဲ့ တရားသူႀကီးလုပ္သူက ေျဖာင့္ခ်က္မယူတဲ့အတြက္ ဒီလိုျဖစ္ရတာပါ၊ ေျဖာင့္ခ်က္သာရွိရင္ တရားခံမလြတ္ပါလို႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနကလူေတြ၊ ခယက ဆိုသူေတြ တိုင္းမႈးဆိုသူေတြကို ေျပာတယ္။ အဲဒိလူေတြက ေျဖာင့္ခ်က္မယူတဲ့တရားသူႀကီးဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာပူးေပါင္းကူညီမႈမရွိဘူး၊ သူ႔ေၾကာင့္အျပစ္ရွိတဲ့တရားခံလြတ္သြားတယ္ လို႔တရားရံုးခ်ဳပ္ကို တိုင္တယ္။ တရားရံုးခ်ဳပ္က အဲဒိဥပေဒနဲ႔အညီေဆာင္ရြက္ၿပီး ေျဖာင့္ခ်က္မယူလိုက္တဲ့တရားသူႀကီးကို အေရးယူတယ္။ အလုပ္ျဖတ္ပစ္တယ္။ ရာထူးခ်ပစ္တယ္။ ေဝးလံေခါင္းပါးတဲ့ေဒသေတြကိုပို႔ပစ္တယ္။ ....... တရားစီရင္ေရးဆိုတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္ရဲ့ ေအာက္မွာ ျပားျပားဝပ္ေရာက္ေနတဲ့ ေခတ္ဆိုေတာ့ အမွန္အတိုင္းလုပ္တဲ့ တရားသူႀကီးခင္ဗ်ာ မဲဇာေရာက္ရွာေပါ့။ .....
ဒါမ်ိဳးသာဓကေတြရွိတဲ့အတြက္ တရားသူႀကီးလုပ္သူဟာ ရဲကေျဖာင့္ခ်က္ယူဖို႔ဆိုၿပီး တရားခံကိုလာပို႔ရင္ သိပ္ရွည္ရွည္ေဝးေဝးမစဥ္းစားေတာ့ဘူး ေျဖာင့္ခ်က္ယူေပးလိုက္ၾကတာမ်ားတယ္။ .... ေနာက္ၿပီးေတာ့ တရားခံဆိုတာ အခုတစ္ခါပဲေတြ႕ရတာ၊ ရဲဆိုတာက အၿမဲဆက္ဆံၿပီး အလုပ္လုပ္ေနရတာ။ တရားခံတစ္ေယာက္ေၾကာင့္ ရဲနဲ႔ အမုန္းမပြားခ်င္ၾကဘူး၊ ဒါ့အျပင္ ရဲေတြကလည္း ေျဖာင့္ခ်က္ယူဖို႔တရားခံတစ္ေယာကိုလာပို႔ရင္ လက္ဗလာခ်ည္းမလာပါဘူး၊ တရားသူႀကီးမမေတြ၊ ကိုကိုေတြအတြက္ ႀကိဳက္တတ္ရာရာ အခ်ိဳေလးအခ်ဥ္ေလး တစ္ခုခုေတာ့ စီစဥ္လာစၿမဲပါ။ .........
Rule of Law ရွိဖို႔ေတာ့လိုေနပါၿပီ။ ဘယ္ကစၿပီးျပင္ရရင္ေကာင္းမလဲ။ ...... တရားခံေတြကေတာ့ နစ္နာေနဆဲပါ။ အခုထိပါ။ ......................
