ထုိအစီရင္ခံစာသည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ အေမရိကန္သံရုံး၏ ဌာနတြင္းေပးစာျဖစ္ျပီး ေတာင္ကုိရီးယားသံတမန္တဦး၏ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ေျပာၾကားခ်က္မ်ားကုိ အေျခခံ ေရးသားထားျခင္းျဖစ္သည္။
"ဒုကၡသည္မ်ား အထိန္းသိမ္းခံေနရျပီး၊ ျမန္မာအစုိးရအရာရိွတုိ႔ကလည္း ေတာင္ကုိရီးယားသံရုံးႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ ျငင္းဆန္ေနသည္၊ ေျမာက္ကုိရီးယားထံမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွ ထုိဒုကၡသည္တုိ႔ကုိ လႊတ္ေပးႏုိင္မည္ဟု ေျပာသည္" ဟု အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ေျမာက္ကုိရီးယားတုိ႔သည္ ျမန္မာအရာရိွမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးေကာင္းပုံရသည္ဟု သံရုံးအစီအရင္ခံစာတြင္ သုံးသပ္ထားသည္။ျမန္မာအစုိးရက ၎တုိ႔ လုိလားသူ မည္သူျဖစ္ေၾကာင္းကုိ လူျမင္ကြင္း အခမ္းအနားမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးစြာ ေနျပျခင္းျဖင့္ ျပသေလ့ရိွသည္ဟုလည္း သုံးသပ္ထားသည္။
၁၉၈၃ ခုႏွစ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အာဇာနည္ကုန္း ဗုံးခဲြမႈကုိ ေျမာက္ကုိရီးယားက ဖန္တီးခ့ဲေသာေၾကာင့္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ သံတမန္အဆက္အသြယ္ ျပတ္သြားေသာ္လည္း ၂၀၀၇ တြင္ ျမန္မာႏွင့္ ေျမာက္ကုိရီးယားတုိ႔ သံတမန္ဆက္သြယ္မႈ ျပန္လည္ စတင္ခဲ့သည္။ေျမာက္ကုိရီးယား ဒုကၡသည္မ်ားသည္ တရုတ္ႏုိင္ငံကုိ ျဖတ္ျပီး နယ္စပ္မွတဆင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသုိ႔ ၀င္ေရာက္လာျခင္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာအစုိးရသည္ ခုိလႈံခြင့္ရွာသူမ်ားအေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေတာင္ကုိရီးယားသံရုံးႏွင့္ ယခင္က ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအျပည့္ရိွခ့ဲပုံကုိ ၀ီကီလိေပါက္ၾကားမႈ အစီရင္ခံစာပါ ေတာင္ကုိရီးယားသံအဖဲြ႔ ဒုတိယအႀကီးအကဲ၏ ေျပာၾကားခ်က္တြင္ ေတြ႔ရသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေတာင္ကုိရီးယားသံရုံးသုိ႔ ဆက္သြယ္ျပီး ခုိလႈံခြင့္ ယူသူ အေရအတြက္မွာ ႏွစ္စဥ္ ၅၀ ခန္႔ ရိွေၾကာင္း၊ သံရုံးက ထုတ္ေပးသည့္ ခရီးသြားလက္မွတ္မ်ားျဖင့္ ျမန္မာျပည္မွ ထြက္ခြာသြားၾကေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ခုိလႈံခြင့္ရွာသူမ်ားကုိ ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်မႈ ၂ ႀကိမ္ရိွေၾကာင္း၊ အစုိးရက ပထမအမႈတြင္ ဖမ္းဆီးထားသူမ်ားကုိ ေတာင္ကုိရီးယားသံအရာရိွမ်ားထံ အပ္ႏွံလုိက္ေၾကာင္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၁၉ ရက္ေန႔စဲြတပ္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားထားသည္။
ထုိႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ထုိင္းျမန္မာနယ္စပ္ တာခ်ီလိတ္ၿမိဳ႕သုိ႔ ေျမာက္ကုိရီးယား ၁၉ ဦး ေရာက္ရိွလာသည္။ ျမန္မာအာဏာပုိင္တုိ႔က ၎တုိ႔ကုိ ဖမ္းဆီး စစ္ေဆးျပီး ရက္မ်ားမၾကာမီတြင္ ထုိင္းႏုိင္ငံဘက္သုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္လုိက္သည္။တရုတ္ျပည္တြင္ ေျမာက္ကုိရီးယားႏုိင္ငံသား သုံးေသာင္းမွ ငါးေသာင္းအထိ ရိွမည္ဟု အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ခန္႔မွန္းထားသည္။
ဆင္းရဲက်ပ္တည္းျခင္း၊ ဖိႏွိပ္ခံရျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ေျမာက္ကုိရီးယားျပည္သူ အမ်ားအျပားသည္ တရုတ္ႏုိင္ငံဘက္သုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္လ်က္ရိွသည္။ ၎တုိ႔ထဲမွ ရာခုိင္ႏႈန္းအနည္းငယ္သည္ တရုတ္ျပည္ရိွ ႏုိင္ငံတကာသံရုံးမ်ားအတြင္း ၀င္ေရာက္ျပီး ခုိလႈံခြင့္ေတာင္းၾကသက့ဲသုိ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသရိွ ကုိရီးယားသံရုံးမ်ားသုိ႔လည္း ဆက္သြယ္ ခုိလႈံခြင့္ ယူၾကသည္။
ခုိလႈံခြင့္ယူမည့္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္သူသည္ ေျမာက္ကုိရီးယား ျပန္လည္ပညာေပးေရးစခန္းတြင္ အနည္းဆုံး ၅ ႏွစ္ၾကာ ထိန္းသိမ္းခံရႏုိင္သည္ဟု ျပီးခ့ဲသည့္ႏွစ္ကထုတ္ျပန္သည့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန၏ အစီရင္ခံစာတေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
